Aktualności

Nancy Vieira – głos Cabo Verde

Głos Nancy, idealnie kontrolowany, niesamowicie precyzyjny, wyjątkowo charakterystyczny, przyniósł młodej śpiewaczce uznanie krytyków jako „najlepszemu głosowi z Wysp Zielonego Przylądka” spośród młodego pokolenia.

Marcin Kydryński prezentuje:
NANCY VIEIRA
22.10.2016, godz. 20.00

Nancy Vieira urodziła się w 1975 roku w Bissau, gdzie jej rodzice przyłączyli się do Amilcara Cabral, przywódcy walk o niepodległość Republiki Zielonego Przylądka i Gwinei Bissau. Cabral został zamordowany w 1973, na chwilę przed Rewolucją Goździków z kwietnia 1974, kończącą epokę kolonialną Portugalii. Republika Zielonego Przylądka uzyskała niepodległość w 1975 roku. Cztery miesiące po narodzeniu Nancy rodzina Vieira przeprowadziła się do Praira, nowej stolicy położonej na Santiago – jednej z dziesięciu wysp archipelagu. Urodzona w okresie nowo wywalczonej wolności nabyła silne poczucie tożsamości na swej politycznej i artystycznej drodze. Jej ojciec, muzyk-amator, gitarzysta i skrzypek, został ministrem transportu i komunikacji w nowym rządzie. Dziesięć lat później powrócił do Mindelo, ruchliwego portu na wyspie São Vicente, gdzie pełnił rolę gubernatora Wysp Zawietrznych – północnej grupy wysp archipelagu Wysp Zielonego Przylądka.

Gdy Nancy miała czternaście lat jej ojciec został ambasadorem Republiki Zielonego Przylądka w Portugalii, „toteż obejmując jednocześnie reprezentację we Francji udał się okazać listy uwierzytelniające prezydentowi François Mitterrand” – tłumaczy młoda kobieta, która odtąd mieszkała w Lizbonie. Nancy studiowała zarządzanie i socjologię na Uniwersytecie Lizbońskim. Pewnego wieczoru towarzyszyła koledze biorącemu udział w konkursie śpiewu. Gdy usłyszano jak nuci wraz z nim, poproszono by wystąpiła. Zaśpiewała dla jury Lua Nha Testemunha autorstwa B. Leza. Wygrała. Nagrodą była możliwość nagrania albumu w nieistniejącej obecnie wytwórni Disco Norte. Płyta wydana w 1996 roku nosiła nazwę „Nos Raça”.

Osiem lat później, w 2004, po urodzeniu i wychowaniu córki, Nancy wydała swój drugi album – „Segred”. W końcu przeszła na zawodowstwo gdy w 2007 wydała płytę „Lus”. Dzięki swemu niezwykłemu głosowi i promiennej osobowości Nancy Vieira często zapraszano do występów w duecie z gwiazdami muzyki portugalskiej – artystą fado Camané, wykonawcą rockowym Rui Veloso oraz najlepszymi grupami, w tym Alas dos Namorados.

W czasach kolonialnego panowania Portugalii, szkoła średnia São Vicente było intelektualnym tyglem, uczęszczanym przez poetę, autora muzyki morna i doskonałego polityka, Amilcara Cabral. Uczyła się tam również Nancy Vieira, chłonąc dźwięki portu Mindelo: Marię Bethania, Caetano Veloso i Angelę Maria (Brazylijczyków), muzykę fado, morna, coladeira, brytyjski pop, kubańską rumbę i inne. Mindelo było sceną dla tej muzycznej fuzji i domem dla Cesarii Evora (1941-2011). Herculano Vieira, ojciec Nancy, był kapitanem statku handlowego i grał z Cesarią w czasach swej młodości, „przed walką” – jak mówi Nancy.

„Dowiedziałam się o tym w czerwcu 2011 gdy nagrywałam album w Mindelo. Wtedy pierwszy raz zobaczyłam się z Cesarią w jej domu, i zapytała mnie, ‚jak ma się Herculano?’ To było poruszające. Nigdy o tym nie wspominał.” Twórczość Nancy nie jest pokrewna twórczości Cesarii, choć ich repertuary i muzyczne powiązania zdecydowanie pokrywają się. Ich style są jednak różne. Głos Nancy Vieira jest bezpośredni i czysty w porównaniu do zmysłowego ciepła „Bosonogiej Diwy”. Mają niewiele wspólnego pod względem osobowości, podłoża społecznego i życiorysu. Jednak to co je łączy to tajemnicze zrozumienie mieszkańców Wysp Zielonego Przylądka dla ich muzyki, obejmującej Zachód i Afrykę: muzykę przepraw przez ocean i kultury kreolskiej.

Podobnie jak Casaria Evora, Nancy Vieira ma starannie skonstruowany repertuar. Poza klasykami (B. Leza, Amândio Cabral) wykonuje utwory zamieszkującego w Paryżu muzyka z Wysp Zielonego Przylądka, Teófilo Chantre oraz młodych autorów lizbońskich, zwłaszcza Tutina d’Giralda. Więc jak – będąc córką marynarza – mogłaby zapomnieć człowieka, który kapitanował portowym holownikiem, Manuela de Novas? Odkryła wcześniej nie publikowaną piosenkę jego autorstwa, odę do przyciągania magnetycznego zatytułowaną Cigana de Curpin Ligante. Nancy wyprawia się także na poetyckie obszary nigdy nie odkrywane przez najwspanialszą z artystów morna, Cesarię Evora. Na przykład twórczość Eugenio Tavares, teoretyka gatunku, poety i poszukiwacza przygód, z jego wspaniałym „Na O Minino Na”, inspirowanym tradycją Wysp Zielonego Przylądka. Siedem dni po narodzinach dziecka, na chwilę przed jego chrztem, wyszeptuje się mu po kreolsku do ucha cudowne, słodkie słowa: „Sono di bida, sono di amor, ou graça ou dor, ês é nos sorti” – marz o życiu, marz o miłości, szczęściu lub smutku, to nasze przeznaczenie.